Wersja obowiązująca z dnia

Cyberbezpieczeństwo

Cyberbezpieczeństwo

Realizując zadania wynikające z ustawy o krajowym systemie cyberbezpieczeństwa przekazujemy Państwu informacje pozwalające na zrozumienie zagrożeń występujących w cyberprzestrzeni oraz porady jak skuteczne stosować sposoby zabezpieczenia się przed tymi zagrożeniami.

Cyberbezpieczeństwo zgodnie z obowiązującymi przepisami to „odporność systemów informacyjnych na działania naruszające poufność, integralność, dostępność i autentyczność przetwarzanych danych lub związanych z nimi usług oferowanych przez te systemy” (art. 2 pkt 4) Ustawy z dnia 5 lipca 2018 r. o krajowym systemie cyberbezpieczeństwa (Dz.U. z 2018 r. poz. 1560).

Celem cyberprzestępców zwykle jest kradzież naszych danych. Do tego celu wykorzystywane są różne techniki mające na celu nakłonienie nas do wykonania czynności, wskutek których ujawnione zostaną nasze hasła i stosowane zabezpieczenia. Wśród tych technik są między innymi: zainfekowane załączniki, fałszywe strony internetowe i wiadomości e-mail, łudząco podobne do prawdziwych.

Najpopularniejsze rodzaje ataków w cyberprzestrzeni:

  • Malware , czyli złośliwe oprogramowanie, które bez naszej zgody i wiedzy wykonuje na komputerze działania na korzyść osoby trzeciej. Działania tego typu obejmują między innymi zdobywanie wirtualnych walut, kradzież danych osobowych i informacji niezbędnych do logowania do bankowości elektronicznej. Złośliwe oprogramowanie może przyjąć formę wirusów, robaków, koni trojańskich i innych.
  • Phishing  to jeden z najpopularniejszych typów ataków dokonywanych przy użyciu wiadomości e-mail, rozmów telefonicznych czy wysyłanych wiadomości SMS. Cyberprzestępcy podszywając się pod różne instytucje (np. firmy kurierskie, urzędy, operatorów telekomunikacyjnych, banki) a nawet naszych znajomych, starają się wyłudzić nasze dane do logowania np. do kont bankowych lub używanych przez nas kont społecznościowych. Wiadomości phishingowe są tak przygotowywane, aby wyglądały na autentyczne.
  • Man in the Middle jest rodzajem ataku, w którym cyberprzestępca uczestniczy w komunikacji między osobami, bez ich wiedzy. Wydaje nam się, że połączenie jest bezpośrednie i prywatne, natomiast w rzeczywistości ktoś potajemnie uczestniczy w komunikacji i ją zmienia. Celem takich ataków jest przechwycenie informacji lub środków pieniężnych (np. uzyskanie danych niezbędnych do logowania w systemie bankowości elektronicznej).
  • Ransomware to rodzaj ataku, którego celem jest przejęcie i zaszyfrowanie danych zgromadzonych na komputerze a następnie zażądanie okupu za ich odzyskanie. Zagrożenie może dostać się do komputera za pośrednictwem pobranego pliku lub nawet przez wiadomość tekstową. Atak nie ma na celu kradzieży danych, lecz wymuszenie okupu.
  • Malvertising pozwala przestępcom na dotarcie do nas poprzez reklamy udostępniane nam na przeglądanych zaufanych stronach internetowych. W następnym kroku atakujący instaluje, bez naszej wiedzy i zgody, złośliwe oprogramowanie na urządzeniach.

Pamiętaj, że twoja świadomość zagrożeń i zastosowanie środków bezpieczeństwa ma znaczenie dla zapewnienia ochrony Twoich danych – tożsamości, danych finansowych czy prywatności. Zrozumienie zagrożeń cyberbezpieczeństwa i stosowanie sposobów zabezpieczania się przed zagrożeniami to wiedza niezbędna każdemu użytkownikowi komputera, telefonu komórkowego czy też usług internetowych.

Dlatego:

  • Zainstaluj i używaj oprogramowania przeciw wirusom i spyware. Najlepiej stosuj ochronę w czasie rzeczywistym. Pamiętaj o uruchomieniu firewalla (czyli zapory sieciowej).
  • Aktualizuj oprogramowanie antywirusowe oraz bazy danych wirusów (dowiedz się czy twój program do ochrony przed wirusami posiada taką funkcję i robi to automatycznie).
  • Aktualizuj system operacyjny i aplikacje bez zbędnej zwłoki.
  • Nie otwieraj plików nieznanego pochodzenia.
  • Nie korzystaj ze stron banków, poczty elektronicznej czy portali społecznościowych, które nie mają ważnego certyfikatu, chyba, że masz stuprocentową pewność z innego źródła, że strona taka jest bezpieczna.
  • Nie używaj niesprawdzonych programów zabezpieczających czy też do publikowania własnych plików w Internecie (mogą one np. podłączać niechciane linijki kodu do źródła strony).
  • Co jakiś czas skanuj komputer i sprawdzaj procesy sieciowe – jeśli się na tym nie znasz poproś o sprawdzenie kogoś, kto się zna. Czasami złośliwe oprogramowanie nawiązujące własne połączenia z Internetem, wysyłające twoje hasła i inne prywatne dane do sieci może się zainstalować na komputerze mimo dobrej ochrony – należy je wykryć i zlikwidować.
  • Sprawdzaj pliki pobrane z Internetu za pomocą skanera antywirusowego.
  • Staraj się nie odwiedzać zbyt często stron, które oferują niesamowite atrakcje (darmowe filmiki, muzykę, albo łatwy zarobek przy rozsyłaniu spamu) – często na takich stronach znajdują się ukryte wirusy, trojany i inne zagrożenia.
  • Nie zostawiaj danych osobowych w niesprawdzonych serwisach i na stronach, jeżeli nie masz absolutnej pewności, że nie są one widoczne dla osób trzecich.
  • Nie wysyłaj w e-mailach żadnych poufnych danych w formie otwartego tekstu – niech np. będą zabezpieczone hasłem i zaszyfrowane – hasło przekazuj w sposób bezpieczny.
  • Wykonuj kopie zapasowe ważnych danych.
  • Pamiętaj, że żaden bank czy Urząd nie wysyła e-maili do swoich klientów/interesantów z prośbą o podanie hasła lub loginu w celu ich weryfikacji.

Warto również zapoznać się z informacjami poniżej:

  • Strona zespołu do spraw reagowania na incydenty cyberbezpieczeństwa z rocznymi raportami z działalności CERT Polska zawierającymi zebrane dane o zagrożeniach dla polskich użytkowników Internetu, w tym również opisy najciekawszych nowych zagrożeń i podatności.
  • STÓJ. POMYŚL. POŁĄCZ . jest polską wersją międzynarodowej kampanii STOP. THINK. CONNECT.™, mającej na celu podnoszenie poziomu świadomości społecznej w obszarze cyberbezpieczeństwa poprzez informowanie o zagrożeniach i sposobach radzenia sobie z nimi, promowanie zachowań służących poprawie bezpieczeństwa internautów, ich rodzin i otoczenia. Zapoznaj się z dobrymi praktykami opublikowanymi na stronach kampanii oraz z dostępnymi na niej materiałami do pobrania .
  • OUCH! To cykliczny, darmowy zestaw porad bezpieczeństwa dla użytkowników komputerów. Każde wydanie zawiera krótkie, przystępne przedstawienie wybranego zagadnienia z bezpieczeństwa komputerowego wraz z listą wskazówek jak można chronić siebie, swoich najbliższych i swoją organizację. Zobacz wszystkie polskie wydania OUCH! na stronie CERT Polska.

Więcej informacji na temat cyberbezpieczeństwa można znaleźć na następujących stronach:

Rekomendacje w związku ze zwiększonym zagrożeniem w cyberprzestrzeni wywołanym sytuacją na Ukrainie

Każdy z nas codziennie jest narażony na zagrożenia w cyberprzestrzeni, ale są momenty, gdy czujność trzeba jeszcze dodatkowo wzmocnić. W związku z obecną sytuacją na Ukrainie oraz ogłoszeniem stopnia alarmowego CHARLIE-CRP, przygotowaliśmy rekomendacje dla obywateli i firm, których wdrożenie uważamy za konieczne. Jeśli do tej pory Twoja firma nie testowała nigdy procedury przywracania kopii zapasowych, to jest to właściwy moment na zrobienie tego.

Rekomendacje dla obywateli

  • Zapoznaj się z poradnikiem dotyczącym bezpieczeństwa skrzynek pocztowych i kont w mediach społecznościowych oraz zastosuj się do jego rekomendacji.
  • Bądź wyczulony na sensacyjne informacje, w szczególności zachęcające do natychmiastowego podjęcia jakiegoś działania. Weryfikuj informacje w kilku źródłach. Upewnij się, że informacja jest prawdziwa przed podaniem jej dalej w mediach społecznościowych. Jeśli masz jakieś wątpliwości, wstrzymaj się.
  • Uważaj na wszelkie linki w wiadomościach mailowych i SMS-ach, zwłaszcza te sugerujące podjęcie jakiegoś działania, np. konieczność zmiany hasła, albo podejrzaną aktywność na koncie. Obserwowaliśmy w przeszłości tego typu celowane ataki na prywatne konta, gdzie celem było zdobycie informacji zawodowych.
  • Upewnij się, że posiadasz kopię zapasową wszystkich ważnych dla siebie plików i potrafisz je przywrócić w przypadku takiej potrzeby.
  • Śledź ostrzeżenia o nowych scenariuszach ataków na naszych mediach społecznościowych: Twitter , Facebook .
  • Zgłaszaj każdą podejrzaną aktywność przez formularz na stronie incydent.cert.pl lub mailem na cert@cert.pl. Podejrzane SMS-y prześlij bezpośrednio na numer 799 448 084. Rekomendujemy zapisanie go w kontaktach.

Rekomendacje dla firm

Należy:

  • Przetestować przywracanie infrastruktury z kopii zapasowych. Kluczowe jest, żeby zostało to wykonane w praktyce na wybranych systemach, nie tylko proceduralnie.
  • Upewnić się, że posiadane kopie zapasowe są odizolowane i nie ucierpią w przypadku ataku na resztę infrastruktury .
  • Upewnić się, że dokonywane są aktualizacje oprogramowania, w szczególności dla systemów dostępnych z internetu . Należy zacząć od podatności, które są na liście obecnie aktywnie wykorzystywanych w atakach .
  • Upewnić się, że wszelki dostęp zdalny do zasobów firmowych wymaga uwierzytelniania dwuskładnikowego.
  • Przejrzeć usługi w adresacji firmowej dostępne z internetu i ograniczyć je do niezbędnego minimum. Można w tym celu wykorzystać np. portal Shodan. W szczególności nie powinny być bezpośrednio dostępne usługi pozwalające na zdalny dostęp jak RDP czy VNC.
  • Aktualizować w sposób automatyczny sygnatury posiadanych systemów bezpieczeństwa typu AV, EDR, IDS, IPS, itd.
  • Wdrożyć filtrowanie domen w sieci firmowej na bazie publikowanej przez nas listy ostrzeżeń . Dzięki temu w szybki sposób zablokowane zostaną zaobserwowane przez nas złośliwe domeny.
  • Zapoznać się z przygotowanym przez CSIRT KNF poradnikiem dotyczącym obrony przed atakami DDoS i wdrożyć jego rekomendacje.
  • Zapoznać się z naszym poradnikiem omawiającym sposoby wzmocnienia ochrony przed ransomware i wdrożyć jego rekomendacje.
  • Zapoznać się z naszymi materiałami dotyczącymi bezpieczeństwa haseł .
  • Zapoznać się z naszym artykułem dotyczącym mechanizmów weryfikacji nadawcy wiadomości i wdrożyć je dla domen wykorzystywanych do wysyłki poczty.
  • W przypadku posiadania własnego zakresu adresów IP zalecamy dołączenie do platformy N6. Za jej pośrednictwem udostępniamy na bieżąco informacje o podatnościach i podejrzanej aktywności obserwowanej przez nas w podanym zakresie adresowym.
  • Wyznaczyć osobę odpowiedzialną za koordynację działań w przypadku wystąpienia incydentu i przećwiczyć procedury reagowania.
  • Uczulić pracowników na obserwację podejrzanej aktywności oraz poinformowanie o sposobie jej zgłaszania do wyznaczonej w firmie osoby.
  • Zgłosić do nas osobę kontaktową , nawet jeśli nie zobowiązuje do tego ustawa. Dzięki temu będziemy w stanie szybko skontaktować się z właściwą osobą w celu przesłania ostrzeżenia.
  • Zgłaszać każdą podejrzaną aktywność do właściwego CSIRT-u, tj.:

Uwaga! Jeśli Twoja firma współpracuje z podmiotami na Ukrainie lub ma tam oddziały, dodatkowo:

  • Sprawdź reguły dla dostępu sieciowego, ogranicz dozwolony ruch do minimum.
  • Monitoruj ruch sieciowy, w szczególności na styku sieci z tymi firmami/oddziałami.
  • Obejmij szczególnym monitoringiem hosty, na których jest zainstalowane oprogramowanie, które otrzymuje automatyczne aktualizacje od podmiotów na Ukrainie.
  • Ostrzeż pracowników, aby byli szczególnie wyczuleni na informacje nakłaniające ich do podjęcia jakiegoś działania.